2025-nji ýylyň 23-24-nji aprelinde Malaýziýanyň paýtagty Kuala-Lumpurda geçirilen Türkmenistanyň ykdysadyýetine daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara forumy TEIF 2025 öz işini tamamlady.

Forumyň soňky gününde geçirilen jemleýji panel sessiýasynda wekiller arassa energiýanyň durnukly geljegi gurmadaky orny, metan we CO₂ zyňyndylarynyň azaldylmagy, şeýle hem bu ulgamda monetizasiýa mümkinçilikleri barada pikir alyşdylar. Bu sessiýa Türkmenistanyň klimat boýunça alyp barýan syýasatyna bagyşlanyp, ýurduň Global Metan Ylalaşygyna (Global Methane Pledge) goşulmagy we Halkara Metan Zyňyndylary Obserwatoriýasy (IMEO) bilen bilelikdäki taslamasy arkaly MARS ulgamy arkaly maglumat alyşmalary ösdürmek baradaky tagallalary nygtaldy.

Şeýle hem Aral we Hazar deňizleri bilen baglanyşykly başlangyçlar, sebitiň howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak boýunça Türkmenistanyň BMG-niň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy (UNEP) bilen hyzmatdaşlygy bilen tanyşdyryldy.

Mejlisde çykyş edenleriň hatarynda “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygynyň orunbasary Myrat Arçaýew, Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri boýunça halkara agentliginiň (IRENA) baş direktory Françesko La Kamera (wideoýüzlenme arkaly), Hazar deňzi institutynyň direktory Myrat Atajanow, “Kayrros” kompaniýasynyň esaslandyryjysy we baş analitigi Antuan Halff, Global gaz merkeziniň ýerine ýetiriji direktory Waleri Dýukro, “Petronas” kompaniýasynyň kömürturşy gazlarynyň dolandyrylyşy bölüminiň ýokary derejeli menejeri Emri Hişam B. Ýusof, “GHGSat Inc.” kompaniýasynyň strategiýa boýunça wise-prezidenti Žan-Fransua Gote, “Capterio” kompaniýasynyň baş direktory Mark Deýwis (onlaýn) we “Tegre” korporasiýasynyň strategiki ösüş boýunça direktory Kleýton Neş dagy çykyş etdiler.

Çykyşlarda nebitgaz pudagynda metan we CO₂ zyňyndylaryny azaltmak strategiýalary, Türkmenistanyň Global Metan borçnamalaryna ygrarlylygy we UNEP hem-de IMEO bilen hyzmatdaşlygy aýratyn bellenildi. Şol sanda kömürturşy gazlaryny tutmak, ulanmak we saklamak babatynda innowasion çözgütler, şeýle hem bu ugurda maýa goýumlaryny çekmek üçin syýasatlar we höweslendiriji çäreler ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň durnukly ösüş uguryndaky tagallalary — döwrebap tehnologiýalaryň, gaýtadan dikeldilýän energiýanyň we kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň ulanylmagy bilen baglanyşykly öňegidişlikler, şeýle hem Derweze kraterinde gaz zyňyndylarynyň dolandyrylyşy boýunça gazanylan üstünlikler görkezildi.

Sesssiýanyň soňunda Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowa gatnaşyjylar tarapyndan Ýüzlenme kabul edildi.

Şol gün daşary ýurt kompaniýalarynyň ýolbaşçylarynyň Türkmenistanyň nebitgaz, maliýe, himiýa, gurluşyk we energetika ulgamlarynyň ýolbaşçylary bilen ozal ylalaşylan duşuşyklary geçirildi. Bu duşuşyklaryň netijesinde hyzmatdaşlyk boýunça birnäçe resminamalara gol çekildi.

“Türkmengaz”, “Türkmennebit” döwlet konsernleriniň we Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň “Türkmen Energiýa Forumy” hojalyk jemgyýeti bilen hyzmatdaşlykda guran TEIF 2025 forumy dünýäniň dürli künjeklerinden 42 ýurtdan 470 wekili bir ýere jemläp, ykdysady hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny öwrenmek üçin giň mümkinçilik döretdi. Bu forum Türkmenistanyň Ýewraziýa giňişligindäki esasy maýa goýum ugurlarynyň birine öwrülýändigini nobatdaky gezek görkezdi.