Has iri bölekleýin gurmak-gurnamak işleriniň ýokary netijeliligi Şatlyk gazkondensat käninde subut edilenden soň, bu usul gorlarynyň göwrümi boýunça ägirt uly gaz känleriniň hataryna girýän Döwletabat — Dönmez gazkondensat käninde hem ulanyldy we onuň netijesinde käni özleşdirmek işleriniň wagty iki esse diýen ýaly gysgaldyldy. Bu bolsa halk hojalygyna onlarça million manatlyk peýda getirdi. Känleri özleşdirmegiň bu usuly Üçajy, Seýrap, Malaý, Garaşsyzlygyň 10 ýyllygy, Ýolguýy hem-de ulanyşa taýýarlanylýan beýleki gaz we gazkondensat känlerinde ulanyldy.

Döwletiň berkararlygynyň binýadynyň pugtalygy, döwrebaplygy, ilkinji nobatda, onuň raýatlarynyň ýaşaýyş derejesine bagly bolup durýar. Ata Watanymyzyň her bir ýaşaýjysynyň sagdyn, şähdaçyk hem-de ruhubelent ýaşamagy, işlemegi we sapaly dynç almagy üçin döredilýän şertler, sözüň doly manysynda, dünýä nusgalykdyr. Bu babatda diňe bir Balkan welaýatynda amala aşyrylan hem-de täze badalga berlen işlere nazar salanyňda hem ruhuň täzelenip, kalbyňa röwşenlik nury çaýylýar.

«Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň Ahal gidrogeologiýa ekspedisiýasy Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň baýry edaralarynyň biri hasaplanýar. Ol 1949-njy ýylyň 15-nji maýynda esaslandyrylypdyr.

Eziz Watanymyz hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda häzirki döwrüň global meselelerini çözmekde öňdäki hatara çykmak bilen, giň gerimli başlangyçlaryny işjeň ilerledýär. Adamzada uly peýda getirjek şol oňyn başlangyçlaryň hatarynda energetika howpsuzlygyny üpjün etmek, energiýa serişdeleriniň iberilmegini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleleri çözmek, Durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmek üçin innowasiýalary ornaşdyrmak we peýdalanmak ýaly başlangyçlar bar.

«Türkmengaz» döwlet konserniniň iri önümçilik düzümleriniň biri bolan «Marygazçykaryş» müdirligi boýunça gaz känlerinden tebigy gazy çykarmak, önümi harytlyk derejesine ýetirip, sarp edijilere ugratmak boýunça öňde goýulýan meýilnamalaýyn tabşyryklar gazçylar tarapyndan üstünlikli berjaý edilýär. Gazanylýan üstünliklerde müdirligiň hyzmat ediş kärhanalarynyň işgärleriniň hem mynasyp paýy bar. Kärhananyň durmuş taýdan dolandyryş edarasynyň suw, bug üpjünçilik sehiniň suw arassalaýjy desgalarynyň işgärleriniň gazçylara hyzmat etmekdäki alyp barýan işleri-de bellärliklidir.

Türkmen topragynda nebit barada ilkinji ýatlamalar gözbaşyny baryp XIII asyrdan alyp gaýdýar. Şol döwürde Nebitdagda bu çig mal guýy gazmak arkaly çykarylypdyr. 1782-nji ýylda Çelekende (halk arasynda «nebitli ada» diýlip atlandyrylypdyr) nebit guýularynyň 20-si işläp, olardan bir ýylda 4 müň puda çenli nebit çykarylypdyr — meşiklere (malyň derisinden ýasalan halta) guýlup, gaýyklar bilen daşalypdyr.

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda «Türkmengaz» döwlet konserniniň «Lebapgazçykaryş» müdirliginiň guýulary ýerasty we düýpli bejeriji böleginiň agzybir we başarjaň işgärleri tutanýerli zähmet çekýärler. Olar şanly ýylyň geçen bäş aýynda guýularyň 11-sini abatlamagyň hötdesinden geldiler we bu baradaky meýilnamany berjaý etdiler.

Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny ýylsaýyn täze belentliklere götermekde we ýer jümmüşinden alynýan uglewodorod çig mallarynyň möçberlerini artdyrmakda «Türkmennebit» döwlet konserniniň «Nebitgazdüýpliabatlaýyş» trestiniň müdirlikleri hem Balkan welaýatyndaky ojaklarda netijeli işleri amala aşyrýarlar.

Ýurdumyzyň uly baýlygy bolan tebigy gazyň gazylyp alnyşyny, onuň sarp edijilere iberilişini artdyrmak ugrundaky möhüm işde «Türkmengaz» döwlet konserniniň «Lebapgazçykaryş» müdirliginiň Kükürtli liniýa önümçilik böleginiň hünärmenleri ýokary başarnyk we yhlaslylyk görkezýärler. Olaryň birleşen tagallalary arkaly üstümizdäki ýylyň tamamlanan döwri üstünliklere beslendi. Şol sebäpli bölegiň işgärleri müdirligiň öňdebaryjylary hasaplanýar.

Merkezi Aziýada iň uly birönümli gatlakly Şatlyk (Gündogar we Günbatar) gazkondensat käni 1973-nji ýylda ulanyşa goýberildi.

Türkmençilikde aýdylyşy ýaly, Ojak gaz käniniň höwri köp boldy. Amyderýanyň hekdaş gatlaklaryny düýe boýnuny döredip kesip geçýän ýerinde, Şyharyk obasynyň ýanynda 1966-njy ýylda türkmen gazçylarynyň merkezi Gazojak şäheriniň düýbi tutuldy.

«Daşoguzgazüpjünçilik» müdirliginiň «Daşoguzşähergaz» gaz hojalyk edarasynyň gazçylary welaýat merkezi — gojaman Şabady etekläp oturan Daşoguz şäheriniň ilatyny we edara-kärhanalaryny tebigy gaz bilen üznüksiz üpjün etmekde ýokary netijelere eýe bolýarlar. Munuň şeýledigine edaranyň agzybir zähmet köpçüliginiň şu ýylyň ilkinji 5 aýynyň jemleri boýunça gazanan guwandyryjy zähmet netijeleri hem doly güwä geçýär.

Döwletimiziň ýangyç-energetika pudagynyň kerwenbaşysy bolan «Türkmennebit» döwlet konserniniň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda alnyp barylýan ägirt uly işler bu ulgamyň täze belentliklere göterilýändiginden habar berýär.

Seýdiniň nebiti gaýtadan işleýän zawodynda üstümizdäki ýyly üstünliklere beslemek, çig mallary çuňňur gaýtadan işlemegiň hasabyna geçginli nebit önümlerini öndürmek ugrunda gaýratly zähmet çekilýär. Agzybir we başarjaň nebiti gaýtadan işleýjileriň birleşen tagallalarynyň ýerine düşýändigine bolsa «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň üç aýynyň görkezijilerine nazar aýlanyňda hem aýdyň göz ýetirmek bolýar.

Biz ýurdumyzyň gaz senagatynyň ýarym asyrdan gowrak döwri öz içine alýan ösüş ýoluna bagyşlanan makalalar toplumyny okyjylara hödürlemegi makul bildik. Olarda ýurdumyzyň gaz senagatynda uly işleri bitiren alymlaryň we hünärmenleriň, hususan-da, şu makalada Gurbanguly Ýazyýewiň maglumatlaryndan peýdalanyldy.